SeArch - Archeologisch Erfgoed in de Noordzee

Ontwikkeling van een efficiënte evaluatiemethodologie en voorstellen tot een duurzaam beheer in België

Erfgoed in zee is weinig gekend. Nochtans vormt het een belangrijk onderdeel van ons cultureel erfgoed. Dit unieke mariene erfgoed is echter in gevaar door de toenemende druk van commerciële activiteiten op zee zoals zand- en grindwinning, de aanleg van windmolenparken, baggerwerkzaamheden, etc.

Maar dit vormt echter niet de enige bedreiging. Door de geldende bevoegdheidsverdeling tussen de federale staat en de deelstaten van België is er nog steeds geen coherente regelgeving voor het erfgoed in zee, ondanks het feit dat men zowel op politiek als op ambtelijk vlak bewust is van de noodzaak om hier iets aan te doen. Zeer eenvoudig gesteld is de Noordzee territoriaal een federale bevoegdheid en is de bevoegdheid voor erfgoed toebedeeld aan de gewesten en gemeenschappen.

Europese regelgeving en internationale conventies zoals de UNESCO-conventie voor de bescherming van het onderwater erfgoed uit 2001 streven ernaar om de zorg voor dit kwetsbare erfgoed wereldwijd op een hoger niveau te tillen. Sinds de start van het project, heeft België de UNESCO-conventie geratifieerd, op 5 augustus 2013. In de lente van 2014 was deze conventie al grotendeels geïmplementeerd in de Belgische federale wetgeving.

Op dit moment is de evaluatie van de archeologische erfgoedwaarde van gebieden op zee zeer tijdrovend en kostelijk, vooral bij gebrek aan een hiervoor op punt gestelde methodologie. Tevens ontbreekt de vertaling van het UNESCO-verdrag naar concrete wetten, uitvoeringsbesluiten en manieren van werken.

Het SeArch project moet toelaten het uniek marien archeologisch archief in kaart te brengen tegen aanvaardbare kost en met voldoende rechtszekerheid in het kader van mariene exploitatie.

Het onderzoek heeft twee duidelijke doelen:

• De ontwikkeling van een snelle en kwaliteitsvolle methodiek voor het inschatten van het archeologisch potentieel van door werken geaffecteerde gebieden op zee en in kustzone. Dit betreft zowel bestaande conventionele technieken alsook nieuwe en aangepaste technieken.
• De voorbereiding van een duidelijk beleid en een goede wettelijke omkadering met betrekking tot het marien archeologisch erfgoed. Het wettelijke kader moet instaan voor een goed beheer van waardevol erfgoed maar mag niet in de weg staan van aangewezen economische exploitatie van de Noordzee.

In dit project zal nauw worden samengewerkt met mariene bedrijven, overheidspartners, visserij, havenautoriteiten, maatschappelijke actoren en de wetenschappelijke wereld. Dit gebeurt onder andere door verschillende adviescommissies.

Download hier de projectbrochure (korte versie of lange versie).