De waterkwaliteit
De waterkwaliteit van de Spuikom wordt opgevolgd door de Vlaamse Milieumaatschappij. De resultaten van hun metingen zijn te bekijken via de website www.kwaliteitzwemwater.be. Daarnaast meet het VLIZ in de Spuikom een aantal fysische en chemische parameters in kader van het Lifewatch project, met behulp van een meetboei in de midden van de Spuikom en een aantal sensoren vastgemaakt aan het sluizencomplex. Alle data zijn in real time te volgen via www.vliz.be/spuikom/metingen.
De bloei van wieren en het zuurstoftekort in het water van de Spuikom
In het water van de Spuikom zitten te veel voedingsstoffen. Dit zorgt jaarlijks voor een zeer sterke groei van wieren. Vroeger waren dat zeer dichte velden Zeesla, die vanaf het voorjaar tot diep in de zomer de ganse Spuikom bedekten. Sinds een paar jaar heeft het uitheemse bruinwier Japans Bessenwier, de Zeesla volledig verdrongen. Zoals alle planten doen wieren aan fotosynthese en groeien ze onder invloed van zonlicht. Overdag nemen de wieren CO2 op en geven ze zuurstof af aan het water. ’s Nachts wordt er echter CO2 afgegeven en zuurstof opgenomen uit het water. Bij warm weer, wanneer het minder eenvoudig is om zuurstof op te lossen in het water, kan dit leiden tot zuurstoftekorten of erger tot zuurstofloosheid. Dit kan leiden tot sterfte van vissen, krabben en andere dieren die in de Spuikom leven.
Tijdens elke droge warme periode in de zomermaanden is er wel een periode waarbij zuurstoftekort of -loosheid voor problemen zorgt. Enkel een verversing van het water door havenwater of een regenbui kan helpen om het zuurstofgehalte terug op peil te brengen.
Enkel door het voedingsgehalte van het water te verlagen, kan er gewerkt worden aan een duurzame oplossing. Door de waterzuiveringsinstallaties worden via kanalen en rivieren (vb Noordede en het kanaal Brugge-Oostende) tegenwoordig minder voedingsstoffen afgevoerd naar de kustwateren maar de historische vervuiling zorgt nog steeds te voor hoge concentraties die waarschijnlijk nog zeer lang zullen aanhouden. Omdat het zeewater van de kust via de haven de Spuikom binnenloopt, komen er met elke verversing helaas ook nieuwe voedingsstoffen de Spuikom binnen.