Penseelkrab

From Coastal Wiki
Revision as of 14:45, 18 August 2011 by LeenVandepitte (talk | contribs)
Jump to: navigation, search
Category:Revision


Penseelkrab

De penseelkrab Hemigrapsus takanoi kwam oorspronkelijk enkel voor in de noordwest Pacifische regio, maar werd via transportschepen - als larven in het ballastwater of in de aangroeilaag op de romp - naar Europa gebracht. Het kleine krabbetje werd voor het eerst gevestigd waargenomen in Europa in maart 1994 nabij La Rochelle, in Frankrijk. De eerste waarnemingen in België dateren van 19 augustus 2003 in de haven van Oostende. De penseelkrab en de nauw verwante blaasjeskrab Hemigrapsus sanguineus zijn nu zeer talrijk langs onze kust. Het zijn beiden wiereneters en predatoren van allerlei ongewervelden.


Foto door NAAM



Wetenschappelijke naam

Hemigrapsus takanoi Asakura & Watanabe, 2005


Oorspronkelijke verspreiding

De penseelkrab – ook wel borstelkrab genoemd - kwam oorspronkelijk enkel voor langs de Oost-Aziatische kusten, van het Russische Sachalin tot in Taiwan [1][1]. Hij komt hier algemeen voor langs rotskusten, onder stenen en in de modder tussen de hoog- en laagwaterlijn [2][7].


Eerste waarneming in België

De eerste waarneming van de penseelkrab in het studiegebied vond plaats op 9 december 2001 nabij Rhittem, aan de oostoever van de Nederlandse Westerschelde [3][8]. De eerste waarneming in België vond plaats op 19 augustus 2003 op een eerder verrassende locatie, namelijk tussen mosselkluiten vanop de pontons in het Montgomerydok van de Oostendse jachthaven. Gewoonlijk komen penseelkrabben voor in intergetijdengebieden onder rotsen en werden ze niet verwacht in de jachthaven [4][2].


Verspreiding in België

De eerste vondst in Oostende leidde de volgende dag tot het opstarten van een inventarisatiecampagne, die meteen succesvol bleek: langs de oever van de Oostendse vaargeul (ten zuiden van het oosterstaketsel) trof men grote hoeveelheden penseelkrabben aan die zich onder de mosselen verscholen hielden. Ook in Zeebrugge was het raak: op 21 augustus 2003 werden in het verbindingsdok penseelkrabben aangetroffen, op een met mosselen bedekt rotsblok [4][2].

Deze inventarisatiecampagne bracht aan het licht dat de penseelkrab eind 2003 al vrij algemeen voorkwam langsheen havens van België: zowel in Oostende, Zeebrugge, Blankenberge en Nieuwpoort werd de exoot aangetroffen, alsook op strandhoofden in Duinbergen en in het Zwin [4][2]. Ook op de strandhoofden in Knokke-Heist komt deze niet-inheemse krab veelvuldig voor tussen de mosselbedden [5][d'Udekem d'Acoz, C. 2006]. Vandaag komt de penseelkrab ook in Antwerpen nabij Doel voor [6][Soors 2010]. Algemeen kunnen we dus stellen dat vrijwel alle harde substraten door deze exoot onder de voet gelopen worden.


Verspreiding in onze buurlanden

De eerste waarneming in Europa dateert van 14 augustus 1993 in het Duitse Bremerhaven. Op de romp van een transportschip - dat auto’s uit Japan aanleverde - werden tussen de aangroeilagen 6 levende penseelkrabbetjes aangetroffen. Men schatte dat het schip wellicht enkele honderden exemplaren met zich mee moet gedragen hebben... [1][1]. De eerste melding van een gevestigde populatie kwam echter niet uit de haven van Bremerhaven, maar vanuit de Franse Golf van Biskaje nabij La Rochelle in maart 1994. Het penseelkrabbetje breidde zijn areaal hier snel uit en kwam eind 1996 in de Golf van Biskaje voor, van het Spaanse Laredo tot het Franse Fromentine. De soort werd hier snel heel algemeen en op sommige plekken werden tot 20 krabbetjes per m2 aangetroffen [7][6]. Het Franse areaal werd verder uitgebreid en in 1999 kwam deze exoot voor in Le Havre. Enkele jaren later (2006) werd een zeer dense populatie—meer dan 60 exemplaren per m2—ontdekt nabij Duinkerke. In Bretagne blijft het penseelkrabbetje echter grotendeels afwezig. [8](Dauvin et al 2009).

Het eerste Nederlandse exemplaar werd op 21 april 2000 verzameld, nabij het Sas van Goes in de Oosterschelde [2][7]. Al snel bleek de soort her en der voor te komen in de Oosterschelde. Vanaf eind 2001 nam men de penseelkrab waar in de Westerschelde [3][8] en toen reeds werd voorspeld dat deze inwijkeling één van de meest algemene krabbensoorten in Nederlands zou worden [9](d'Udekem d'Acoz & Faasse 2002). Sinds 2006 werden eveneens exemplaren aangetroffen in de Nederlandse Waddenzee [10][Gittenberger 2010].

Op 2 december 2007 werden vervolgens de eerste penseelkrabbetjes van Duitsland ontdekt, in Noord-Duitsland nabij Norddeich [11][Obert et al 2007].

Voorlopig zijn er nog geen meldingen uit andere landen [8](Dauvin 2009).


Wijze van introductie

TEKST


Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien

TEKST


Factoren die de verspreiding beïnvloeden

TEKST


Effecten of potentiële effecten en maatregelen

TEKST


Specifieke kenmerken

TEKST


Weetjes

TITEL

TEKST


Geraadpleegde bronnen

  1. ↑ 1.0 1.1 Gollasch, S. (1999). The Asian decapod Hemigrapsus penicillatus (de Haan, 1835) (Grapsidae, Decapoda) introduced in European waters: status quo and future perspective. Helgölander Meeresuntersuch 52: 359-366. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "1a" defined multiple times with different content
  2. ↑ 2.0 2.1 Nijland, R. & Beekman, J. (2000). Hemigrapsus penicillatus De Haan 1835 waargenomen in Nederland. Het Zeepaard 60(3): 169-171. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "7a" defined multiple times with different content
  3. ↑ 3.0 3.1 Faasse, M.A.; Nijland, R.; d’Udekem d’Acoz, C. (2002). Opmars van de penseelkrab Hemigrapsis penicillatus De Haan, 1935 in Nederland. Het Zeepaard 62(2): 41-44. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "8a" defined multiple times with different content
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Dumoulin, E. (2004). Snelle areaaluitbreiding van het penseelkrabbetje Hemigrapsus penicillatus (de Haan, 1835) langs de kusten van de Zuidelijke Bocht van de Noordzee, status van haar opmars in de Westerschelde en beschouwingen over de ecologie en het gedrag van de soort. De Strandvlo 24(1): 5-35. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "2a" defined multiple times with different content
  5. ↑ d'Udekem d'Acoz, C. (2006). First record of the Asian shore crab Hemigrapsus sanguineus (De Haan, 1835) in Belgium (Crustacea, Brachyura, Grapsoidea) De Strandvlo 26(3): 74-82. details
  6. ↑ Soors, J.; Faasse, M.; Stevens, M.; Verbessem, I.; De Regge, N.; Van den Bergh, E. (2010). New crustacean invaders in the Schelde estuary (Belgium) Belg. J. Zool. 140(1): 3-10. detail
  7. ↑ Noël, P.Y.; Tardy, E.; d'Udekem d'Acoz, C. (1997). Will the crab Hemigrapsus penicillatus invade the coasts of Europa? C.R. Acad. Sci. (Sér 3) (Sci. Vie/Life Sci.) 320: 741-745. details
  8. ↑ 8.0 8.1 Dauvin, J.-C.; Tous Rius, A.; Ruellet, T. (2009). Recent expansion of two invasive crabs species Hemigrapsus sanguineus (de Haan, 1835) and H. takanoi Asakura and Watanabe 2005 along the Opal Coast, France Aquat. Invasions 4(3): 451-465. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "Dauvinetal2009" defined multiple times with different content
  9. ↑ d'Udekem d'Acoz, C.; Faasse, M. (2002). De huidige status van Hemigrapsus sanguineus (De Haan, 1835) en H. penicillatus (De Haan, 1835) in de noordelijke Atlantische Oceaan, in het bijzonder in Nederland, met opmerkingen over hun biologie (Crustacea, Decapoda, Brachyura) Het Zeepaard 62(4): 101-115. details
  10. ↑ Gittenberger, A.; Rensing, M.; Stegenga, H.; Hoeksema, B. (2010). Native and non-native species of hard substrata in the Dutch Wadden Sea Ned. Faunist. Meded. 33: 21-76. details
  11. ↑ Obert, B.; Herlyn, M.; Grotjahn, M. (2007). First records of two crabs from the North West Pacific Hemigrapsus sanguineus and H. takanoi at the coast of Lower Saxony, Germany Wadden Sea Newsletter 33(1): 21-22. details
Retrieved from "https://www.coastalwiki.org/w/index.php?title=Penseelkrab&oldid=37858"