Pint of Science - Wereldoceaandag 2023

In mei 2013 vond het allereerste 'Pint of Science' festival plaats op drie locaties in het Verenigd Koninkrijk. Tien jaar later is het festival uitgegroeid tot een heus internationaal evenement dat georganiseerd wordt in 24 landen en op zes continenten. Sinds 2018 doet het festival ook België aan. Dit jaar kan je in vier steden in ons land ondergedompeld worden in de fascinerende wereld van de wetenschap terwijl je een pintje drinkt. Zo ook in Oostende. Op maandag-, dinsdag-, en woensdagavond 22, 23 en 24 mei kan je terecht in KAAP Kaffee in Oostende voor praatjes over mariene onderzoekstopics.

In de driedelige lezingenreeks ‘Hoe gezond is onze Noordzee’ zoomen het VLIZ en Vlaamse mariene wetenschappers in op de toestand van ons eigen stukje zee. Beginnen doen we met de al langer gekend vormen van vervuiling. Denk maar aan pesticiden, PCBs, zware metalen of olie. Maar evengoed de bacteriologische kwaliteit van het zeewater. Vormen deze nog een bedreiging en waar staan we vandaag? Tijdens de tweede lezingavond krijg je van naaldje tot draadje te horen hoe het zit met recentere vormen van vervuiling in onze Noordzee: van PFAS tot microplastics. Wat zijn de voornaamste bronnen? En dienen we ons zorgen te maken over de effecten op het mariene ecosysteem en onze eigen gezondheid? Eindigen doen we met een avond over klimaatverandering en de gevolgen hiervan. Hoe meten wetenschappers dit in kustgebieden? Kunnen we historische gebeurtenissen in onze Noordzee linken aan een veranderend klimaat? En vooral, welke lessen leren we daaruit voor de toekomst?

Programma

Maandag 22 mei: Historische vervuiling van de Noordzee. Waar staan we nu?

• Prof. dr. Ronny Blust, Vicerector onderzoek en gewoon hoogleraar - Onderzoeksgroep Ecosphere Departement Biologie, Universiteit Antwerpen
  De vervuiling van de Noordzee, een historisch en toekomstperspectief
  De Noordzee is deel van een zeer dicht bevolkte en actieve regio en staat daardoor onder sterke druk. Het complexe en kwetsbare ecosysteem wordt zowel via rivieren, de atmosfeer en andere bronnen blootgesteld aan tal van vervuilende stoffen die een continue uitdaging vormen. Met welke stoffen hebben we te maken en welke effecten veroorzaken ze. We plaatsen dit in een historisch perspectief en bekijken de evolutie van de toestand vanuit het verleden naar het heden en de toekomst.
• Artistiek Intermezzo: Shrimp cocktail // Garnalencocktail (Melissa Mabesoone)
  Nadat Melissa Mabesoone een artikel las over de oogsteelverwijdertechniek, een techniek die sommige garnalenkwekers hanteren om vrouwelijke garnalen in instinctloze reproductiemachines te veranderen, dook ze in de wereld van de aquacultuur en de meer duurzame grote garnalenproductie. Ze infiltreerde samen met kunstenaar en cinematograaf Anaïs Chabeur op een Europese conferentie rond blauwe economie als bonafide onderzoekers van het fictieve bedrijf Eau bureau. Melissa zal een garnalencocktail aan feiten uit de "shrimp business" serveren, in de vorm van een spreekbeurt.
• Joachim Pelicaen, Verantwoordelijke evaluatie waterkwaliteit - Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM)
  Bacteriologische kwaliteit van de Noordzee
  De Vlaamse Milieumaatschappij volgt al vele jaren de bacteriologische kwaliteit van het kustwater op. Er wordt gebruik gemaakt van staalnamen en modellering. In deze lezing wordt uitgelegd hoe VMM en AZG deze gegevens gebruiken om de gezondheid van de bader te beschermen.

Dinsdag 23 mei: Van PFAS tot plastics in de Noordzee. Nieuwe uitdagingen

• Dr. ir. Bavo Dewitte - Instituut voor Landbouw, Visserij en Voedingsonderzoek (ILVO)
  Nieuwe contaminanten in de Noordzee: voorkomen, bronnen en risico’s
  Wereldwijd worden meer dan 150.000 chemische stoffen geproduceerd. Heel wat van deze stoffen zijn “contaminants of emerging concern”, stoffen waarover we nog informatie missen over voorkomen of effecten in het ecosysteem. Voorbeelden zijn geneesmiddelen, tal van pesticiden, PFAS of plastic additieven. Deze problematiek zal toegelicht worden: Wat zijn de voornaamste bronnen? Dienen we ons zorgen te maken over de effecten op het mariene ecosysteem? Hoe beschermt de wetgeving ons marien milieu?
• Artistiek Intermezzo: Shrimp cocktail // Garnalencocktail (Melissa Mabesoone)
  Nadat Melissa Mabesoone een artikel las over de oogsteelverwijdertechniek, een techniek die sommige garnalenkwekers hanteren om vrouwelijke garnalen in instinctloze reproductiemachines te veranderen, dook ze in de wereld van de aquacultuur en de meer duurzame grote garnalenproductie. Ze infiltreerde samen met kunstenaar en cinematograaf Anaïs Chabeur op een Europese conferentie rond blauwe economie als bonafide onderzoekers van het fictieve bedrijf Eau bureau. Melissa zal een garnalencocktail aan feiten uit de "shrimp business" serveren, in de vorm van een spreekbeurt.
• Prof. dr. Ir. Jana Asselman, Professor Oceans & Human Health - Universiteit Gent
  Van microplastic tot munitiestortplaats, wat betekent vervuiling in de Noordzee voor ons?
  Zwerfvuil is vaak de meest zichtbare vorm van vervuiling in de Noordzee. Maar vele andere vormen van vervuiling zien we echter niet. Microplastics, maar ook vervuiling van munitiestortplaatsen en andere chemische stoffen, vinden hun weg naar de Noordzee. Deze vervuiling heeft vaak een negatieve impact op het leven in de Noordzee. Maar we vergeten vaak dat ze rechtstreeks en onrechtstreeks ook een impact heeft onze gezondheid. Het is dus veel meer dan een milieuprobleem.

Woensdag 24 mei: Klimaat en de Noordzee: vroeger en nu

• Dr. Soetkin Vervust, Landschapsarcheologe - Multidisciplinary Archaeological Research Institute (MARI), VUB
  Testerep: het verhaal van een verdronken middeleeuws kusteiland en wat ons dit leert voor de toekomst
  De kustlijn van Westende, Middelkerke en Oostende lag ooit veel verder in zee. Tijdens de middeleeuwen verdwenen volledige stukken land onder de golven. Kwam dat toen al door de stijgende zeespiegel of was er meer aan de hand? Een verhaal over de lessen die we kunnen trekken uit het verleden om onze kust in de toekomst beter te beschermen tegen het stijgende water.
• Artistiek Intermezzo: De Coelacant: een vis uit andere tijden (Thomas Ryckewaert)
  Op 22 december 1938 haalt een vissersbootje voor de kust van Zuid-Afrika de netten op. De kapitein van het schip trekt bleek weg wanneer een enorme, donkerblauwe vis tussen zijn vangst verschijnt. Een vreemd wezen, iets wat hij in dertig jaar vissen nog nooit heeft gezien. Wanneer de vissenkenner James Smith wordt opgetrommeld kan die zijn ogen niet geloven: voor hem ligt een fossiel. Een levend fossiel. Bioloog en theatermaker Thomas Ryckewaert brengt het onwaarschijnlijke verhaal van de wetenschappelijke vondst van de 20ste eeuw.
• Dr. Peter Landschützer, Klimaatonderzoeker en onderzoeksdirecteur - Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)
  De Noordzee en de koolstofcyclus
  Sinds de industriële revolutie produceert de mens koolstofdioxide (CO2). Het hierdoor veranderende energiebudget van onze planeet heeft een impact op ons klimaatsysteem. Een van de voornaamste opslagplaatsen van CO2 is de oceaan. Daarom verdient deze onze aandacht. Vooral kustgebieden, waar veel mensen wonen en genieten van de gezondheids- en economische voordelen, hebben te leiden onder klimaatverandering. Denk maar aan mariene hittegolven, een tekort aan zuurstof of verzuring. Om het effect van klimaatverandering op mariene organismen beter te kunnen inschatten, moeten we de wereldwijde koolstofcyclus in de oceaan en de verdeling van energie binnen systeem aarde beter begrijpen. Het VLIZ-observatiesysteem draagt hieraan bij door klimaatgegevens te verzamelen en beleidsmakers en de industrie te informeren op weg naar koolstofneutraliteit.

Kunstencentrum KAAP verzorgt elke avond het artistieke intermezzo tussen de twee lezingen.

Tickets

Tickets voor het festival kosten € 3,00 en zijn te koop vanaf 24 april via www.pintofscience.be.
Per avond zijn 80 plaatsen beschikbaar.

Locatie & uur

KAAP Kaffee, Zeedijk, Koning Boudewijnpromenade 10, 8400 Oostende
De voorstelling start om 19:30. De deuren van het café gaan open vanaf 19:00.

Het VLIZ en KAAP organiseren de Pint of Science sessies binnen het kader van WereldOceaanDag 2023.