Het Vlaams Instituut voor de Zee is het coördinatie- en informatieplatform voor marien en kustgebonden onderzoek in Vlaanderen. Als partner in diverse projecten en netwerken ondersteunt en bevordert het VLIZ de internationale uitstraling van het Vlaams zeewetenschappelijk onderzoek en het internationaal marien onderwijs.
Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) is een autonoom instituut met de rechtspersoonlijkheid van een vzw, dat een jaarlijkse toelage ontvangt van de Vlaamse overheid, meer bepaald van het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI), en de provincie West-Vlaanderen.
Het hoogste rechtsorgaan van het VLIZ is de Algemene Vergadering. De vereniging wordt bestuurd door het Bestuursorgaan, en wordt in haar dagelijkse werking aangestuurd door de Algemeen directeur, bijgestaan door de Centraal Ondersteunende Diensten. Het VLIZ is intern georganiseerd in drie departementen (Wetenschapsondersteuning, Valorisatie en Innovatie, en Onderzoek) die elk een aantal afdelingen omvatten. Om de wetenschapsondersteunende taken vorm te geven en bij te sturen wordt meermaals per jaar overleg gepleegd met een vast team van wetenschappers in de Wetenschappelijke Commissie, die het Bestuursorgaan adviseert over alle wetenschappelijke aspecten van de VLIZ-werking. Deze commissie bestaat uit drie met elkaar verbonden en elkaar versterkende onderdelen. De Wetenschappelijke Kerngroep is een compacte stuurgroep die kwalitatief en wetenschappelijk gefundeerd advies verleent aan het Bestuursorgaan. De Klankbordgroep wordt jaarlijks samengeroepen voor een plenaire vergadering die openstaat voor een brede groep van mariene wetenschappers om belangrijke nieuwe en geplande activiteiten te bespreken. Expertengroepen zijn thematische werkgroepen die worden samengesteld uit de meest relevante experten uit België en het buitenland en voor een beperkte of langere tijdspanne worden opgericht.
Als ondersteunende instelling voor het kust en zeewetenschappelijk onderzoek sluit het VLIZ samenwerkingsakkoorden af met binnen- en buitenlandse universiteiten, onderzoeksinstituten en individuele onderzoeksgroepen.
De Vlaamse overheid heeft het VLIZ tevens belast met een aantal bijzondere opdrachten ter ondersteuning van internationale organisaties. Deze verzilveren de internationale ervaring en reputatie die is opgebouwd binnen het VLIZ. Ook bieden ze de kans om belangrijke Europese initiatieven in Vlaanderen te verankeren.