De Grote Post Oostende, dinsdag 14 oktober 2025. Ter gelegenheid van de internationale IKUWA8-conferentie over onderwatererfgoed, konden de organisatoren James Delgado strikken voor een avondlezing met als titel ‘The Great Museum of the Sea’. Een volle zaal ging aan zijn lippen. Voor zij die het gemist hebben, is er ook zijn nieuwste boek met gelijkaardige titel.
Testerep magazine was erbij in De Grote Post. De bijtitel omschrijft het helemaal: ‘Mijn vijf decennia durende persoonlijke zoektocht in het verleden’. Delgado is dan ook een mediaster: Amerikaanse maritiem archeoloog, historicus, expert op het gebied van maritiem behoud, auteur, televisiepresentator en ontdekkingsreiziger. Hij is het allemaal.
Op het podium straalde hij in zijn strakke, donkergrijze pak, en met zijn sneeuwwitte haren en ringbaardje, rust en ervaring uit. Zijn passie voor archeologie startte al zeer vroeg, toen hij thuis parmantig binnenstapte met mensenskeletten die bij graafwerken waren blootgelegd. Zijn moeder vond het maar niets, maar kon hem niet weerhouden om al gauw ook te gaan duiken. En dat diepzeewerk zou nooit meer stoppen. Zevenenzestig jaar oud is hij nu, maar aan ophouden denkt hij niet. De laatste keer dat hij ons land bezocht was in 2014, naar aanleiding van de herdenking van honderd jaar Eerste Wereldoorlog. Deze week is hij in Oostende om te vertellen over enkele van de meer dan honderd scheepswrakken die hij in zijn leven onderzocht. Hij is op tournee met zijn nieuwste boek dat op 1 oktober verscheen: ‘The Great Museum of the Sea: A Human History of Shipwrecks’.
Hij start zijn verhaal bij het wrak van de USS Arizona, het Amerikaanse slagschip dat tijdens de Japanse luchtaanval op Pearl Harbor op 7 december 1941 zonk, met 1177 manschappen aan boord. Nu rustend op de zeebodem, met daarboven het USS Arizona Memorial dat als een schrijn de ziel van de overledenen bewaakt. Delgado vertelt hoe weduwes en familieleden nog steeds foto’s en andere objecten komen droppen om connectie te maken met hun geliefden daar beneden. Hoe voor zij die aan boord waren bij de aanval maar het overleefden, de wens gerespecteerd wordt om hun as na overlijden toe te vertrouwen aan deze site... In het wrak lijkt het vijfentachtig jaar later alsof de aanval pas gisteren plaats vond.
Een vergelijkbaar verhaal richt zich op het wrak van de legendarische Titanic, die Delgado meermaals bezocht. ‘De eerste moderne mediaramp’, noemt hij het zinken van dit onzinkbaar gewaand passagierschip: de Titanic was “a small town that died that night...”. Bij zijn eerste duiktocht in 2000 ervaart hij hoe je in zo’n submersible – bewust van de beperkte zuurstofvoorraad en opgesloten (mét hangslot!) – moet vertrouwen op constructie en techniek, en langzaam het blauwe, zonverlichte oppervlak inruilt om twee en een half uur in volstrekte duisternis spiraalsgewijs af te zakken tot aan het wrak. Hoe je je in deze ‘ghost town’ levendig kunt voorstellen hoe het Mister en Mistress Straus moet zijn vergaan, toen Ida weigerde in de reddingsboot te stappen en koos om bij haar Isidor te blijven, een gewisse dood tegemoet... In 2010, bij een nieuwe duik, ditmaal met een AUV, nemen ze de eerste sonarbeelden van de Titanic en dringen binnen in het wrak. De baggage van de passagiers, zakken ongeleverde post, een theeketel die nog moet hebben gefunctioneerd op het ogenblik van de ramp. Het zijn deze kleine verhalen die Delgado raken. Verhalen die connecteren met individuen, lokale gemeenschappen, het publiek.
Eindigen doet Delgado met de atoombomtesten die de Amerikanen uitvoerden in de nasleep van WOII, na de nucleaire vernietiging van Hiroshima en Nagasaki. Testen die de effecten van nucleair geweld beter moeten duiden. Honderd schepen worden geselecteerd en beladen met meetapparatuur, maar ook met geiten, schapen, varkens en ratten. Om vervolgens met kernwapens te worden bestookt. Delgado bezoekt de wrakken vanaf 1989, als het risico op radioactieve besmetting nagenoeg is verdwenen. Hij communiceert hierover, omdat hij het belangrijk vindt dat over dit soort zaken gesproken wordt en ook het brede publiek kan delen in de discussie. Zo sluit hij finaal ook zijn lezing af: “For me, the treasure is the connection with people. I believe in people. And this quest is never over”.
In zijn nieuwste boek lees je meer van deze pakkende verhalen.
