Header logo
|  Inleiding |  Beeldbank |  Zoeken |  Historische personen |  Gebruikte bronnen |
Voeg een beeld toeMaak een nieuw albumDiavoorstellingRSSAlbum overzicht.

Beeldbank

Beeldbank » Beelden per thema » Kaarten en plannen » Vlaamse Banken

Vlaamse Banken


Om de historische context van de kaarten van de Vlaamse Banken te verduidelijken, wordt kort ingegaan op de geschiedenis van de zeecartografie met speciale aandacht voor de Belgische kust en zee.

Omstreeks 2500 voor Christus was er al migratie en handel tussen het vasteland van Noord-Europa en Groot-Brittannië en Scandinavië via schepen. Toch is er geen enkele zeekaart uit dit tijdperk overgebleven of een bewijs dat er bestonden.
Bij de Grieken kende men de peripli: zeemansgidsen met zeilrichtingen en later ook schetsen van de kustprofielen. Het gebruik van de zeekaart deed zijn intrede omstreeks 1200, met de Italiaanse portulaankaarten (ook kompas- of wielkaarten). Deze kaarten vergezelden waarschijnlijk de portolano, waarin onder andere informatie over havens, ankerplaatsen en gevaren voor strandingen was opgenomen. De portolano zelf waren gebaseerd op de peripli van de klassieke oudheid. De nadruk bij deze zeemansgidsen en –kaarten lag voornamelijk op het gebied van de Middellandse Zee tot aan Engeland en Vlaanderen. De Noordzee bleef, net als de Oostzee, quasi ongekarteerd tot de 16e eeuw.
De eerste gedrukte zeeatlas met zeilaanwijzingen en kaarten van de kustwateren (waaronder de Vlaamse kust) verscheen in 1584: “Spieghel der Zeevaerdt” van Lucas Janszoon Waghenaer (link). Vanaf dan kwam er een bloeiperiode van Nederlandse zeekaarten en –atlassen en werd ook stilaan meer informatie over het bankengebied voor de Vlaamse kust verstrekt. Meer dan een vaag idee van zandbanken en vaargeulen moet echter niet worden verwacht. Enkele belangrijke werken uit die tijd zijn het “Licht der Zeevaert” van Willem Janszoon Blaeu (link) en de “Groote Lightende Zee-fakkel” van Joannes van Keulen (link).
Het monopolie van de Nederlandse kaartenmakers liep nog door tot halverwege de 18e eeuw. De superioriteit op vlak van zeecartografie kwam dan in handen van de Engelsen. De nauwkeurigheid van de zeekaarten van de Vlaamse kust kon echter nog steeds in vraag worden gesteld.
Aan het begin van de 19e eeuw publiceerde de Franse hydrograaf Charles-François Beautemps-Beaupré zijn "Carte réduite des côtes des Pays-Bas (depuis Ostende jusqu’à Hellevoetsluis)". Deze kaart kan beschouwd worden als de eerste betrouwbare kaart van onze westkust.
De eerste officiële kaart van de Vlaamse Banken werd gemaakt door luitenant Stessels in 1866. Vanaf dan werden op geregelde tijdstippen kaarten van de Vlaamse banken uitgegeven.
Klik op een beeld om een grotere versie te zienKlik op een beeld om een grotere versie te zien

Site ontwikkeld en gehost door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)
Met steun van de provincie West-Vlaanderen
Logo VLIZ Logo provincie West-Vlaanderen