Op 29 september lanceerde de Europese Commissie de vijf EU-missies, als nieuwe en innovatieve manier om samen te werken en zo het leven van mensen in Europa en daarbuiten te verbeteren. EU-missies hebben tot doel grote maatschappelijke uitdagingen op het gebied van gezondheid, klimaat en milieu aan te pakken, en ambitieuze en inspirerende doelen in deze thema's te bereiken. Ook het ‘herstel van de oceaan, zeeën en wateren tegen 2030’ staat als een van de topprioriteiten aangeduid.
Als een nieuwigheid van het wetenschappelijk onderzoeksfinancierende programma Horizon Europa (2021-2027) en het EU-beleid, moeten de EU-missies onderzoek en ontwikkelingen ondersteunen op vijf prioritaire uitdagingen waarmee we vandaag als maatschappij worden geconfronteerd. Ze zijn een nieuw instrument die een set van acties moet bevorderen – zoals onderzoeks- en innovatieprojecten, beleidsmaatregelen en wetgevingsinitiatieven – om concrete doelen te bereiken met grote maatschappelijke impact, en dat allemaal binnen een bepaalde tijdlijn.
Naast de ‘aanpassing aan klimaatverandering’, ‘kankerbestrijding’, ‘groenere steden’, en een ‘gezonde bodem en voedsel’, werd ook het ‘herstel van de oceaan, zeeën en wateren tegen 2030’ als een topprioritaire missie aangeduid. De #MissionOcean heeft tot doel in het komende decennium de gezondheid van een van onze meest kostbare gemeenschappelijk goed te herstellen: onze oceaan en wateren. De missie moet de Europese Green Deal waarmaken door ecosystemen en biodiversiteit te herstellen, vervuiling te bannen en de blauwe economie koolstofneutraal en circulair te maken.
In een eerste fase wil de missie grote gebiedsgerichte acties lanceren. Deze zogenoemde ‘lighthouses’ moeten aantonen dat het bereiken van de specifieke doelstellingen van de missie wel degelijk haalbaar zijn op een redelijke grote schaal. Na 2025 zal de missie in een tweede fase de opschaling van projecten in de hele EU ondersteunen, voornamelijk door particuliere financiering in te schakelen.
Zo streeft de missie ernaar om een ‘digital ocean’ op te zetten. Dit centraal kennis- en milieumonitoringsysteem voor de oceaan en wateren moet de gezondheid van het aquatische systeem als geheel beter monitoren, voorspellen en valoriseren en zo bijdragen aan inzichten die nodig zijn voor het uitvoeren van de Green Deal. Ook wil deze missie Europese burgers en lokale gemeenschappen meer betrekken bij de oceaan, zeeën en wateren. Door educatie en co-creatie wil men tot transities komen in de gemeenschappen, zodat de doelstellingen van de Europese Green Deal kunnen worden bereikt.