Onze zeeën en oceanen worden onderworpen aan verschillende bedreigingen. Een van deze is marien afval. De ophoping van menselijk afval in het mariene milieu is een wereldwijd probleem dat almaar groter wordt. Het afval is niet alleen visueel niet mooi, maar heeft ook zijn effect op de scheepvaart en op het mariene ecosysteem (Derraik, 2002).
Alhoewel afval uit verschillende materialen bestaat, bevat dit voor de overgrote meerderheid plastiek, en dit door hun extensief gebruik. Er is berekend dat plastiek ongeveer 60% tot 80% van het totale afval bevat (Gregory & Ryan, 1997). Glas, metaal en visnetten worden ook in grote hoeveelheden aangetroffen (Galgani et al., 2000). Deze hoofdcomponenten hebben hun oorsprong voornamelijk in de consumptiemaatschappij (voedsel, cigaretten, ...), in het transport en wat we uit zee halen (vismateriaal). In 1991 werd berekend dat 80% van de werelds mariene vervuiling afkomstig is van afval op land. (GESAMP, 1991)
Ondanks veel monitoring campagnes, blijft de kwantitatieve verdeling van afval onbekend. De belangrijkste redenen hiervoor zijn:
- geen standaardmethode en eenheden om afval te kwantificeren
- studies focussen bijna altijd op afval in 1 marien compartiment (bvb zeebodem, strand, zeewater,...)
- slechts weinig studies hebben een focus gelegd op het voorkomen en de effecten van microplastics
Hoewel duidelijke effecten op mariene organismen zijn onderzocht, is de impact van het afval op het milieu zeer weinig bekend (Sheavley & Register, 2007).
Dit bevat:
- De bron en het effect van microscopische fragmenten / kunststof vezels,
- Accumulatie en verspreiding van giftige stoffen in verband met (micro-)plastics,
- Gevolgen van het mariene afval op de soorten aan de basis van de voedselketen, en
- Bio-transfer van verontreinigende stoffen gerelateerd aan (micro-)plastics.
Vanuit de literatuur is het duidelijk dat marien afval de Belgische ecosystemen ook bedreigt, en dat verdere monitoring en analyse nodig is van de ruwe data (data reeds verzameld of verzameld in het kader van dit project door de partners). Daarnaast is er een schaarste aan informatie over de verdeling van drijvend marien afval en afval op de bodem van de zee. Er is nog geen literatuur gepubliceerd over de aanwezigheid of verdeling van microplastics in het Belgisch milieu.