DIMAS
Ontwikkeling van een geïntegreerde database voor het beleid bij accidentele lozingen (Development of an Integrated Database for the Management of Accidental Spills)
home contact
 

English home planning achtergrond documenten resultaten databases partners eindgebruikers
De recente aanvaringen met schepen in de Belgische territoriale wateren, hebben de bevoegde beleidsmakers er op gewezen dat er nood is aan de ontwikkeling van instrumenten die toelaten om in deze situaties de impact van een accidentele lozing van gevaarlijke stoffen op het marien milieu in te schatten. Ondanks het feit dat scheepvaart één van de belangrijkste activiteiten is op de Noordzee, bestaat er slechts een beperkt beleidskader waarbinnen de impact van een dergelijke accidentele lozing kan ingeschat worden. Federale instellingen, verantwoordelijk voor de evaluatie van de aard en de ernst van de veroorzaakte milieuschade, gebruiken traditioneel informatiesystemen zoals GESAMP gevaarprofielen (meer info: http://gesamp.imo.org), IMDC codes en internet databanken. Niettegenstaande de mogelijkheid van deze databanken om een algemeen overzicht te geven van de eigenschappen en de toxiciteit van de betrokken stof, is hun toepassing gelimiteerd. Doorgaans zijn deze bronnen niet specifiek gericht naar de voorspelling van lange-termijneffecten van polluenten op mariene organismen, noch op bioaccumulatie van deze stoffen in mariene voedselketens. Hierdoor is een aanzienlijke hoeveelheid interpretatie vereist door experten, die niet altijd direct beschikbaar zijn.

Uiteraard is een prompte reactie gewenst in het geval een ongeval zich zou voordoen waarbij chemicaliën vrijkomen op zee met het gevaar aan te spoelen op de kust, of eventueel verder getransporteerd worden op land. De keuze om effectieve en doelgerichte maatregelen te nemen zal in grote mate afhangen van de directe beschikbaarheid van betrouwbare en up-to date informatie over de target-, gevaar- en risicobeheerprocedures van de stof in kwestie. Het is in dit geval noodzakelijk dat relevante informatie in een gebruiksvriendelijk formaat en op een eenvoudig toegankelijke en interpreteerbare manier beschikbaar is en dit zowel voor de verschillende betrokken partijen als voor de niet-expert.

Het huidige project heeft tot doel een instrument te ontwikkelen waarin milieurelevante data van specifieke mariene polluenten wordt beschikbaar gesteld voor een brede waaier van mogelijke eindgebruikers. Aangezien dit instrument de besluitvorming zou moeten vereenvoudigen in het geval van een accidentele lozing, is de medewerking van de verschillende betrokkenen op verschillende organisatorische niveaus noodzakelijk. Op deze manier kunnen de specifieke belangen van alle betrokken partijen bevredigd worden. Dit wordt gereflecteerd in de samenstelling van het voorgestelde gebruikerscomité dat bestaat uit vertegenwoordigers van de federale en regionale instellingen, wetenschappers, havenautoriteiten, hulpverleners... (zie gebruikerscomité).

De gecollecteerde data zal gecompileerd worden in een relationele databank die de meest recente informatie bevat omtrent effecten (acuut, chronisch, absorptie, distributie, degradatie, metabolisatie en detoxificatie), bioaccumulatie/biomagnificatie, GESAMP gevaarprofielen en fysico-chemische eigenschappen van een selectie van een 400-tal stoffen. De selectie van deze stoffen zal gebeuren op basis van criteria zoals het voorkomen van de stof op een prioriteitslijst, de getransporteerde volumes van de stof over zee, de frequentie waarbij deze stof betrokken is in ongevallen en de frequentie van vervoer van de stof over zee Actieve verspreiding en toelevering van de verzamelde informatie is prioritair om de publieke opinie en de inzichten van de betrokkenen te verhogen. Dit zal gebeuren via verschillende kanalen, zoals publicatie van rapporten en deze website. De belangrijkste valorisatie van de resultaten zal echter gebeuren via de ontwikkeling van een gedetailleerde, geïntegreerde en multidisciplinaire databank bevraagbaar op het internet via een grafische interface. Bevraging van de data zal vereenvoudigd worden via het gebruik van standaard formaten. Op deze manier zal de ontwikkelde databank zorgen voor een verhoogde transparantie en toelaten om op een snelle manier resultaten te communiceren. Bovendien zal er voor gezorgd worden dat de output compatibel is met reeds bestaanbare impact modellen. De belangrijkste en directe gebruikers zullen de verantwoordelijken zijn in het geval van een accidentele lozing op zee. Hun initiële beslissingen zullen vereenvoudigd en ondersteund worden door de ontwikkelde databank, zoals b.v. tot op welk niveau de organisatie moet verwittigd of gemobiliseerd worden, of actie noodzakelijk is, enz. De finale en indirecte gebruikers zijn onder andere de wetenschappers, maar ook journalisten, de bevolking, enz., die beter zullen geïnformeerd worden over de potentiële impact van de lozing op mens en milieu.



Ondersteund door
het Federaal Wetenschapsbeleid

Algemene coördinatie: Bram Versonnen, Marnix Vangheluwe
Web site en databases worden gehost door het VLIZ
Web contact email