Elk jaar krijgt het VLIZ de opdracht om alle wetenschappelijk kennis over (marien) zwerfvuil en microplastics in België te bundelen. Hoeveel plastic zwerfvuil is er te vinden op onze stranden en het Belgisch deel van de Noordzee? Hoe kunnen we de hoeveelheden microplastics tellen en identificeren? Hoeveel zwerfvuil komt er jaarlijks? En wat wordt er ondertussen al aan gedaan? Na het lezen van deze nieuwste beleidsinformerende nota ben je weer helemaal mee. Beluister ook de korte podcast met Lisa Devriese, auteur van het rapport, over hoe het gesteld is met plastic zwerfvuil in België.
Auteur Lisa Devriese introduceert in deze korte FactCheck-podcast enkele algemene weetjes over marien zwerfvuil en plastic in België.
- Marien zwerfvuil is een wereldwijd probleem, dat blijft toenemen in alle zeeën en de oceaan. Op de zeebodem van het Belgisch deel van de Noordzee komen gemiddeld 126 afvalitems per km² voor. Op de Vlaamse stranden zijn er gemiddeld 137 items per 100 meter vloedlijn te vinden.
- Het overgrote deel van dat afval op de zeebodem en het strand bestaat uit plastic (respectievelijk 90 en 80%). Ook microscopisch plastic afval (microplastics) is talrijk aanwezig in het Belgisch deel van de Noordzee.
- Plastic afval kan, o.a. door verstikking of verstrikking, leiden tot de dood van zeedieren zoals walvissen, zeevogels en zeehonden.
De 2021-editie van deze beleidsinformerende reeks brengt ook enkele (positieve) nieuwe bevindingen naar voor:
- In 2020 startte een eerste poging tot een kwantificatie van de plastic flux naar zee in Vlaanderen. Lees er meer over op de website van het PLUXIN-project.
- Ondertussen zijn in Vlaanderen de eerste stappen gezet richting routinematige monitoring van microplastics, maar de detectie en kwantificatie van de kleinste fractie microplastics – en al zeker deze van nanoplastics – vormen nog steeds een uitdaging voor de onderzoekers.
- Er bestaan nog geen voedingsnormen voor micro- en nanoplastics. Om de risico’s voor de volksgezondheid in te schatten zijn er meer wetenschappelijke gegevens en noodzakelijk.
- De problematiek van zwerfvuil en microplastics in het milieu in België staat de afgelopen jaren wel hoog op de agenda van de bevoegde overheidsinstanties.
- Belgische wetenschappers zijn al in 2002 gestart met onderzoek naar de aanwezigheid en mogelijke effecten van zwerfvuil in de Noordzee en op het strand. Momenteel zijn de Belgische onderzoekers betrokken bij een 80-tal wetenschappelijke artikels over het thema (marien) zwerfvuil of microplastics.
- Gezien het maatschappelijk belang van deze problematiek, engageren niet enkel de Vlaamse onderzoekers zich, maar groeit ook bij spelers uit de Blauwe Economie het bewustzijn en wordt er vanuit deze hoek ook ingezet op onderzoek naar innovatieve oplossingen voor marien zwerfvuil en microplastics (o.a. via de werking van de Blauwe Cluster).
De beleidsinformerende nota komt er elk jaar binnen de context van de nationale werkgroep marien zwerfvuil, gecoördineerd door de Dienst Marien Milieu (FOD Leefmilieu) en het Vlaams Uitvoeringsplan Kunststoffen 2020-2025 (OVAM).
Referentie: Devriese, L.I.; Janssen, C.R. (2021). Overzicht van het onderzoekslandschap en de wetenschappelijke informatie inzake (marien) zwerfvuil en microplastics in België. VLIZ Beleidsinformerende Nota's, 2021_001. Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ): Oostende. ISBN 9789464206043. 46 pp.