De Sea Level Station Monitoring Facility (SLSMF; monitoringfaciliteit voor zeeniveaustations) is een gecentraliseerd platform voor real-time zeeniveaugegevens. Het omvat data van 1251 meetstations wereldwijd, beheerd door 170 station operatoren. Deze open-access service, gehost door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) in België, stelt tsunamiwaarschuwingscentra, onderzoekers, beleidsmakers en het brede publiek in staat om zeeniveaus in real-time te volgen. Door cruciale gegevens te verstrekken voor vroege waarschuwingen bij plotse zeeniveaubedreigingen, zoals tsunami’s, speelt de SLSMF een essentiële rol bij rampvoorbereiding en mondiale oceaanbewaking.
De SLSMF gaat terug tot in 2006. Toen ambieerde het ODINAFRICA-project het gebrek aan zeeniveaumeetstations in Afrika aan te pakken. Het eerste systeem dat de operationele status van regionale zeeniveaustations controleerde, was hiermee geboren. Sindsdien is het uitgegroeid tot een mondiaal netwerk dat real-time zeeniveaustations op vijf continenten met elkaar verbindt.
Veel van de 1251 actieve stations die gegevens leveren aan de SLSMF maken deel uit van programma’s van de Intergouvernementele Oceanografische Commissie (IOC) van UNESCO. Zo zijn er het Global Sea Level Observing System Core Network en regionale tsunamiwaarschuwingssystemen in de Indische Oceaan (IOTWS), de Noordoost-Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee (NEAMTWS), de Stille Oceaan (PTWS) en het Caribisch gebied (CARIBE-EWS). Andere stations dragen bij aan de kernstations van het Global Sea Level Observing System (GLOSS) en leveren langetermijngegevens over het zeeniveau, met een kwaliteitscontrole op uurbasis, dagelijks, maandelijks en jaarlijks. Belangrijke instellingen zoals de Permanent Service for Mean Sea Level (PSMSL), het British Oceanographic Data Centre (BODC) en het University of Hawaii Sea Level Center (UHSLC) verwerken en controleren de gegevens. Dat laat wetenschappers toe de data te analyseren en langetermijntrends in zeeniveauveranderingen te berekenen. In 2024 werd een systeem voor automatische kwaliteitscontrole van real-time gegevens geïmplementeerd, waardoor onderzoekers de gegevens onmiddellijk kunnen gebruiken. Vanuit de bovengenoemde datacentra stromen de gegevens ook door naar het European Marine Observation and Data Network (EMODnet).
Naast monitoring zijn ook capaciteitsopbouw en kennisuitwisseling belangrijk. Zo organiseerden UNESCO-IOC en het VLIZ-SLSMF-team in 2022 een trainingscursus getiteld “Sea Level Data Sharing: Tools for an Effective Regional Emergency Response”, in samenwerking met de Hydrografische en Oceanografische Dienst van de Chileense marine (SHOA) en met deelname van regionale partners in de Zuidoostelijke Stille Oceaan (Colombia, Ecuador, Peru).
In 2024 kreeg de SLSMF een officiële erkenning als Ocean Decade Project onder het Ocean Decade Tsunami Programme. Als onderdeel van deze erkenning streeft de SLSMF ernaar het gebruik van oceaangegevens te vergroten. Door kwaliteitsgecontroleerde gegevens te leveren aan alle Nationale Tsunamiwaarschuwingscentra (NTWC’s) en Regionale Tsunami-dienstverleners (TSP’s), ondersteunt het de uitbreiding van observatiesystemen en versterkt het de monitoring in tsunami-risicogebieden, met name in de minst ontwikkelde landen en Kleine eilandstaten in ontwikkeling. Deze hoogwaardige gegevens helpen gebruikers kwetsbare locaties voor zeeniveaubedreigingen te identificeren en de nauwkeurigheid van tsunamidetectie te verbeteren. Dat was ook het geval bij de Tonga-tsunami in januari 2022. Een uitbarsting van de onderzeese vulkaan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai, nabij het Koninkrijk Tonga in de Stille Oceaan, veroorzaakte een tsunami tot 15 meter hoog die de Tonga-archipel trof. Met behulp van getijdenmeters van de SLSMF kon worden gevolgd hoe de tsunami zich over de Stille Oceaan verspreidde, met golven tot twee meter in de Indische, Caribische en Atlantische Oceaan.
Vooruitkijkend waarborgt de erkenning door de VN Ocean Decade dat de SLSMF haar netwerk kan blijven uitbreiden en nieuwe zeeniveaumeetstations zal integreren. Zo is langdurige ondersteuning voor wereldwijde en regionale vroege waarschuwingssystemen gegarandeerd tot ver na 2030.