Het Joint Programming Initiative Healthy and Productive Seas and Oceans (JPI Oceans) is een pan-Europees intergouvernementeel platform. Het streeft ernaar de efficiëntie en impact van onderzoek en innovatie voor duurzaam gezonde en productieve zeeën en oceaan te verhogen. VLIZ ondersteunt, in opdracht van de Vlaamse overheid, het secretariaat van JPI Oceans. Dat doet het door een voltijdse medewerker ter beschikking te stellen voor het secretariaat van JPI Oceans in Brussel. Daarnaast host VLIZ de website van JPI Oceans en biedt het technische ondersteuning bij het updaten en verder ontwikkelen van de website.
In 2024 boekte JPI Oceans aanzienlijke vooruitgang in het behalen van impactvolle resultaten binnen zijn portfolio van gezamenlijke acties. Dit initiatief leverde verschillende opmerkelijke publicaties op, zoals een uitgebreid beoordelingsrapport over zeespiegelstijging, een synthese van onderzoeksresultaten over microplastics, en een technische handleiding over de beoordeling van cumulatieve effecten in mariene omgevingen. Andere resultaten waren interactieve visualisatietools voor oceanenobservatiesystemen, en de lancering van een informatieportaal gericht op marine munitie.
Op het vlak van onderzoeksfinanciering was er de succesvolle lancering van een oproep die zicht specifiek richtte op de gevolgen van veranderende mariene lichtlandschappen. Dit resulteerde in de selectie van twee onderzoeksprojecten. Een andere oproep richtte zich op de ecologische aspecten van diepzeemijnbouw en financierde een groot geïntegreerd project.
Het afgelopen jaar markeerde significante vooruitgang in lopende gezamenlijke acties, met 58 projecten onder leiding van JPI Oceans en zijn partners die belangrijke mijlpalen behaalden. Deze projecten bestreken meerdere strategische gebieden waaronder onderwatergeluid (5 projecten), blauwe bio-economie (17), klimaat-oceaan nexus (4), voedsel en voeding (1), oceaan duurzaamheid (13), en aquatische vervuilers (19).
Verschillende langlopende gezamenlijke acties werden succesvol afgerond, met name het vlaggenschip-initiatief over de ecologische aspecten van microplastics. Andere voltooide acties behandelden cumulatieve effecten van menselijke activiteiten, klimaatwetenschap voor de oceaan, voedsel- en voedingszekerheid, en het transdisciplinaire onderzoek voor oceaan duurzaamheid ondersteund door het Belmont Forum.
Nieuwe initiatieven werden ontwikkeld om opkomende prioriteiten aan te pakken. Deze initiatieven omvatten de verhoging van de Marinas Scoping Actie naar volledige Joint Action status, verlenging van de scoping status voor offshore zoetwatergrondwater, en het initiëren van formele scoping voor onderzoek naar marine zuurstoftekort. Als reactie op opkomende wetenschappelijke bezorgdeheden werkte JPI Oceans samen met JPI Climate om een beoordeling te ondersteunen van mogelijke veranderingen in de Atlantische Meridionale Overgangscirculatie.
De activiteiten van JPI Oceans op den wetenschap-beleidsinterface omvatten twee belangrijke evenementen in Brussel: het inauguratiesymposium van het Sustainable Blue Economy Partnership in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten en het JPI Oceans Strategic Navigation Forum in het Stripmuseum. Aanvullende kennisuitwisselingsactiviteiten omvatten gerichte webinars over onderwatergeluid en zeespiegelstijging. JPI Oceans onderhield zijn internationale aanwezigheid door actieve deelname aan belangrijke oceaanevenementen, waaronder de UN Ocean Decade Conference in Barcelona, de European Maritime Day in Svendborg, en de Ocean Week in Brussel, waar het sessies leidde over zeespiegelstijging, blauwe koolstof, onderwatergeluid, en oceaangeletterdheid